راهنمای محاسبه فن فشار مثبت راه پله

محاسبه فن فشار مثبت در ساختمان‌های چندطبقه، تأمین تهویه مناسب و حفظ فشار مثبت در راه پله‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل در افزایش ایمنی در مواقع اضطراری مانند آتش‌سوزی است. فن فشار مثبت راه پله به عنوان یکی از تجهیزات حیاتی سیستم‌های ایمنی، نقشی کلیدی در جلوگیری از ورود دود و گازهای سمی به راه‌های خروج ایفا می‌کند. بر اساس ضوابط سازمان آتش‌نشانی تهران، انتخاب و نصب درست این فن‌ها باید طبق استانداردهای مشخصی انجام شود تا از عملکرد صحیح و ایمن آنها اطمینان حاصل شود.

محاسبه ظرفیت فن فشار مثبت

سازمان آتش‌نشانی تهران با هدف افزایش ایمنی ساختمان‌ها، ضوابط فنی و اجرایی دقیقی برای انتخاب، نصب و بهره‌برداری از فن‌های فشار مثبت راه پله وضع کرده است.

در خصوص ساختمانهاي مسکونی با ارتفاع دهلیز پلکان کمتر از 30 متر و تعداد واحدهاي حداکثر 24 واحد،
میتوان به صورت سرانگشتی، مقادیر مندرج در جدول ذیل را در نظر گرفت.که با استفاده از نرم افزار انتخاب فن فشار مثبت سایت مرسات می توانید ظرفیت فن مورد نیاز را حساب کنید. 

محاسبه سر انگشتی

ضوابط اجرایی فن فشار مثبت

سامانه فشار مثبت پلکان به منظور بالا بردن فشار هواي داخل دهلیز پلکان اجرا شده و هدف از آن ایجاد محیطی
امن و عاري از دود به منظور فرار ساکنین میباشد و اجراي آن در ساختمانهایی که طبق دستورالعمل ایمنی معماري نیازبه سامانه فشار مثبت دارند، اجباري است.سازمان آتش‌نشانی تهران با هدف افزایش ایمنی ساختمان‌ها، ضوابط فنی و اجرایی دقیقی برای انتخاب، نصب و بهره‌برداری از فن‌های فشار مثبت راه پله وضع کرده است. در ادامه این مطلب میتوانید با این ضوابط در زمینه ی محاسبه و اجرای فن فشار مثبت آتش نشانی بر اساس ضوابط سازمان آتش نشانی تهران آشنا شوید.

مطالعه بیشتر

محاسبه ظرفیت هوادهی فن فشار مثبت راه پله

(ارتفاع دهلیز کمتر از 30 متر)
(ساختمان مسکونی حداکثر 24 واحد محاسبه می‌شود)
نوع کاربری ساختمان

در چه ساختمان هایی استفاده از فن فشار مثبت الزامی است؟

در ساختمان هایی که پلکان آن ها دارای تهویه طبیعی نبوده و یا در ساختمان های بالای 6 طبقه استفاده از سیستم فن فشار مثبت راه پله ها ضروری می باشد که با توجه به کاربردی و ارتفاع ساختمان و تعداد واحد های سیستم فشار مثبت راه پله ها با توجه به ضوابط سازمان آتش نشانی طراحی میگردد.

آیا کانال کشی برای فن فشار مثبت ضروری است؟

سیستم فن فشار مثبت به دو روش تزریق مستقیم و شبکه ای قابل اجرا است.در ساختمانهاي با کاربري غیرمسکونی، و یا ساختمانهاي مسکونی که ارتفاع دهلیز پلکان آنها (کف پایینترین قسمت پلکان تا سقف بالاترین قسمت پلکان) بیش از 30 متر میباشد، سامانه فشار مثبت باید به صورت شبکهاي (کانال-کشی) اجرا شده و حداقل در هر سه طبقه، از طریق یک دریچه با ابعاد مناسب به دهلیز پلکان مرتبط گردد.

در غیر این صورت احتیاجی به کانال کشی برای فن فشار مثبت نیست. و می توان ار سیستم فشار مثبت تزریق مستقیم استفاده کرد.

استفاده از سیستم فن داینامیک

سامانه فشار مثبت در ساختمانهاي مسکونی با تعداد طبقات مجموعاً بیش از 12 طبقه و یا تعداد واحدهاي بیش از 24 واحد و همچنین در ساختمانهاي غیرمسکونی، باید به صورت داینامیک طراحی شده و در هر لحظه به کمک روش مناسب (سامانه کنترلی مناسب، دریچههاي اطمینان، تغییر ظرفیت فنها و غیره)، میزان فشار داخل دهلیز پلکان را در محدوده استاندارد حفظ نماید.

سامانه فن فشار مثبت شبکه ای -کانال کشی شده
فشار مثبت راه پله ها بدون کانال کشی

محاسبه و انتخاب فن فشار مثبت

  • محاسبات سامانه فشار مثبت باید بر اساس ایجاد اختلاف فشار مناسب در دهلیز پلکان نسبت به فضاي مجاور،انجام شود.
  • مقدار فشار هواي داخل دهلیز پلکان پس از راه اندازي سامانه فشار مثبت باید به اندازهاي باشد که اجازه نفوذ دود ناشی از حریق را به دهلیز پلکان ندهد. مقدار حداقل اختلاف فشار نسبت به فضاي مجاور، در ساختمانهاي مجهز به شبک بارنده کامل 12.5 پاسکال و در سایر ساختمانها، 25 پاسکال باید باشد.
  • انتخاب تجهیزات سامانه فشار مثبت شامل فن، الکتروموتور و غیره باید بر اساس مشخصات فنی سازنده و نمودارهاي فشار و دبی و به گونه اي انجام شود که توان ایجاد اختلاف فشار مناسب را دارا باشد.
  • دربهاي دهلیز پلکان باید به مکانیزم خود بستهشو مجهز باشد.
  • مقدار فشار هواي داخل باکس پلکان پس از راه اندازي سامانه فشار مثبت باید حداکثر به اندازهاي باشد که نیروي وارد بر درب پلکان در هیچکدام از طبقات، از نیروي مجاز جهت باز کردن درب ( 133 نیوتن) بیشتر نشود. مقدار این نیرو به ابعاد درب، فاصله دستگیره تا کناره درب، نیروي لازم جهت غلبه بر جک خودبست درب و اختلاف فشار، بستگی دارد.

محاسبات سرانگشتی فن فشار مثبت

در خصوص ساختمانهاي مسکونی با ارتفاع دهلیز پلکان کمتر از 30 متر و تعداد واحدهاي حداکثر 24 واحد،ظرفیت فن فشار مثبت مورد نیاز را میتوان به صورت سرانگشتی، مقادیر مندرج در جدول ذیل را در نظر گرفت.

نوع درب پلکان

ظرفیت هوادهی به ازاي هر پاگرد پلکان

متر مکعب در ساعت

(m3/h)

فوت مکعب در دقیقه

CFM

درب معمولی

680

400

درب دودبند مقاوم حریق تأیید شده

600

350

همچنین در صورت استفاده از شبکه ی تزریق مستقیم می توان هد مورد نیاز فن را بر اساسجدول زیر به دست آورد مقادیر مندرج در این جدول مربوط به حالت فن تزریق مستقیم بوده و در صورت استفاده از روش
شبکهاي کانالکشی باید میزان افت فشار ناشی از کانالها، اتصالات و دریچهها نیز در آن لحاظ شود.

ارتفاع دهلیز پلکان

هد مورد نیاز فن

پاسکال
(Pa)

میلیمتر جیوه
(mmHg)

0 تا 15 متر

53

0.397

15 تا 20 متر

60

0.450

20 تا 25 متر

67

0.502

25 تا 30 متر

75

0.562

انجام محاسبات فن فشار مثبت

در ساختمانهاي غیرمسکونی و ساختمانهاي مسکونی با ارتفاع پلکان بیش از 30 متر، محاسبات باید بر اساس شرایط ساختمان، تعداد دربهاي باز و سایر پارامترهاي تاثیرگذار انجام شده و استفاده از محاسبات سرانگشتی مجاز نیست. در این صورت می بایست محاسبات و طراحی شبکه فن فشار مثبت توسط متخصصات زمینه تهویه و سیستم های مدیریت دود انجام گیرد.

لذا جهت انجام محاسبات و طراحی سامانه فن فشار مثبت راه پله با کارشناسان فنی مرسات در ارتباط باشید.

نحوه نصب فن فشار مثبت بر اساس ضوابط آتش نشانی

  • تابلوي کنترل فن فشار مثبت باید در فضاي سرپوشیده و محافظت شده، ترجیحاً در کنار پنل اعلام حریق نصب
    شود.
  •  تابلوي کنترلر فن فشار مثبت باید داراي کلید 2 حالته کنترل وضعیت فن به صورت دستی و اتوماتیک باشد.
  •  تابلوي کنترل فن فشار مثبت باید داراي چراغهاي نمایشگر وضعیت فن باشد. چراغ سیگنال جریان برق به رنگ سبز، چراغ عملکرد فن در حالت اتوماتیک به رنگ قرمز و چراغ عملکرد فن در حالت دستی به رنگ زرد باید اجرا شود.
  •  در صورت استفاده از تایمر، زمان آن باید روي 60 دقیقه تنظیم شده و از O/I مناسب استفاده شود.
  •  وضعیت اتصال فرمان پنل اعلام حریق به تابلوي کنترل فن فشار مثبت باید به نحو مناسب پایش شود.
  •  فن فشار مثبت باید از نوع تأیید شده بوده و داراي نشان استاندارد ملی یا استانداردهاي معتبر بینالمللی باشد.
  •  محل نصب فنها باید به گونهاي باشد که براي متصرفین مخاطرهآمیز نبوده و قسمتهاي گردنده فن-ها باید مجهز به حفاظ مناسب گردد.
  • نصب فن به کانال انتقال هوا به وصیله کانال های برزنتی مجاز نمیباشد.و حتما میبایست از فلنچ و کانال های فلزی استفاده کرد
  •  سیمها و کابلها، کنتاکتورها، رلهها، فیوزها و تایمر سامانه فشار مثبت باید داراي نشان استـاندارد ملــی یا استانداردهاي معتبر بینالمللی باشد.
  •  فیوز و کنتاکتور سامانه فشار مثبت باید بر اساس توان ظاهري انتخاب شود.
  •  هادي مسیر پنل یا اینترفیس، حتماً باید از نوع کابل بوده و با توجه به جریان مصرفی و طول کابل انتخاب شود